Nieuws

Van lastigste jongetje tot zonnetje van de klas

Camera Sietse de Boer Potlood Wim Bras

Geplaatst op 26 juni 2019

Makkelijk ging het allerminst. Want hoe beleg je een groen dak met zonnepanelen zonder dat het sedum eronder verpietert? Het installatieteam rond christelijke basisschool De Opdracht vond de oplossing met 158 lichtdoorlatende zonnepanelen die de dakplantjes ongemoeid laten.

Onze moeilijkste klus”, zegt Hotze Hofstra van Zonnescholen bij de feestelijke ingebruikname. “Het heeft dan ook even geduurd voordat we eruit waren.” De projectorganisatie voorzag de afgelopen vier jaar tachtig scholen in het basis- en voortgezet onderwijs van zonnepanelen. De ingebruikname van zonne-energiewinning op het dak van De Opdracht vormt het sluitstuk van deze eerste landelijke ronde. “Maar hier in Ureterp is het allemaal begonnen. Welbeschouwd is De Opdracht de eerste Zonneschool van Nederland.”

Al in 2014 vroeg schooldirecteur Otto Hiemstra of energieadviseur Hofstra een plan kon bedenken voor zonnepanelen op het dak van De Opdracht. “Die misten we nog.” Bij de nieuwbouw had de school al fors ingezet op duurzaamheid: een aardwarmtepomp, een terugwininstallatie voor de warme lucht en het in het oog springende isolatiedak van sedumplanten dat al naar gelang het jaargetij de warmte vasthoudt of voor koelte zorgt. “Wij zijn trots op ons duurzame schoolgebouw, maar het stroomverbruik van de aardwarmtepomp betekende ieder jaar weer een fikse kostenpost op onze begroting. Daar wilden we vanaf.”

Idee

De gemeente financiert nieuwbouw, maar basisscholen gaan zelf over energiebesparende maatregelen. De gedachte daarachter: de opbrengsten komen weer ten goede aan het eigen huishoudboekje van de school. Zo besloot het bestuur van de school in Ureterp al in 2012 geld opzij te leggen voor zonnepanelen. De Opdracht besteedt salarisuitbetalingen en soortgelijke administratieve handelingen uit aan een koepel in Meppel, die dat ook voor honderden andere zelfstandige scholen doet. Hofstra: “Al in ons eerste gesprek opperde Otto het idee om meer scholen van de koepel te betrekken bij de zonne-energiewinning. Door de zonnepanelen op grotere schaal in te kopen, konden we mogelijk de aanschafprijs drukken.” Na de behoefte te hebben afgetast, formeerde Hofstra daarop een projectteam dat van ingenieursbureau Royal HaskoningDHV technische ondersteuning kreeg. Daaruit ontstond Zonnescholen.

Ontzorgen

Hofstra: “Bij scholen die willen meedoen aan een projectronde van Zonnescholen, doen we eerst vrijblijvend een quick scan om te bekijken of de aanschaf technisch haalbaar is en tot zinvolle besparing leidt. Bij positieve uitkomst werken we vervolgens een gedetailleerd dakplan uit. Daarna bundelen we de benodigde aantallen en gaan we in onderhandeling met de producenten van de zonnepanelen. Op deze manier hebben we in de eerste ronde tachtig scholen verenigd en daardoor fikse kortingen kunnen bedingen. Zonnescholen neemt ook de daadwerkelijke installatie voor zijn rekening waardoor we de scholen gedurende het hele traject ontzorgen.”

Dubbelzijdig transparant

Het ontzorgen verliep bij aanjager De Opdracht wat stroever. Oorzaak: het sedumdak. Hiemstra: “Wij wilden ons fraaie dak graag behouden, maar met de oorspronkelijke berekening van 250 zonnepanelen uit 2014 zou daar weinig van terechtkomen. Ik heb daarop Zonnescholen en hovenier Henk Veenstra, die het sedumdak heeft aangelegd en onderhoudt, gevraagd de koppen bij elkaar te steken om tot een voor beide partijen aanvaardbaar vergelijk te komen.” Dat viel niet mee, geeft Hofstra toe. “Henk koestert zijn plantjes en het vergde de nodige overredingskracht en tijd om hem te overtuigen.” De vertraging die de tegengestelde belangen veroorzaakten, werkte evenwel in het voordeel van de oplossing. Die werd namelijk gevonden bij zonneceltechniek die in 2014 nog niet voorhanden was, aldus Hofstra. “We hebben transparante dubbelzijdige zonnepanelen gebruikt die op dertig centimeter hoogte boven het sedum zijn aangebracht. Door de lichtdoorlatendheid blijven de plantjes groeien en door de dubbelzijdigheid vermeerdert de opbrengst nog eens met dertig procent ten opzichte van de reguliere panelen. Daardoor kunnen we met beduidend minder panelen hetzelfde opwekkingsresultaat behalen.”

Koelte

De prognose is dat de 158 zonnepanelen met een opwekking van 50.000 kWu een forse hap nemen uit de 80.000 kWu die het aardwarmtesysteem van de school vergt. Maar Hofstra denkt dat De Opdracht komend jaar voor een aangename verrassing komt te staan. “Hoe feller de zon hoe meer opbrengst gaat niet gelijk op bij zonnepanelen. Voorbij een omslagpunt hebben de panelen meer baat bij koelte en daar zorgt juist het sedum voor: het groene dak werkt opbrengstverhogend. En nu ook het aardwarmtesysteem beter is afgeregeld zou de energiehuishouding zomaar eens op nul kunnen uitkomen.”

 

 

“Zo veranderden we van het lastigste jongetje tot het zonnetje van de klas”, aldus Hiemstra. De schooldirecteur vindt dat de drie langgerekte blokken aan zonnepanelen het karakter van het groene schooldak niet noemenswaardig aantasten. “Het duurzame karakter van de school hebben we weten te behouden.” Wat het bestuur en de directeur straks gaan doen met het overschot op de begroting? “We moeten natuurlijk de investering van 80.000 euro terugverdienen. Maar we verwachten volgend schooljaar al 7.000 euro over te kunnen houden die we voor het onderwijs kunnen gebruiken.”