Jan en Tjitze over hun reis naar Oekraïne
NieuwsFRIESCHEPALEN Om de dag vertrekt er een busje vol spullen vanuit Opsterland naar Oekraïne. Enkele dagen later komt datzelfde busje terug met vluchtelingen. En even later vertrekt het volgende busje. Het zijn De Friese Rijders voor Oekraïne.
Aan de keukentafel in Frieschepalen doen Jan de Jong (45) en Tjitze Kunnen (42) hun verhaal. Ze zijn een paar dagen geleden teruggekomen. Jan reed heen en terug naar Slowakije, Tjitze naar Oekraïne. Hun busje zat propvol met allerlei spullen. Tjitze laat foto’s zien van de lading. “Us buske siet fol mei levensmiddelen en fersoargingsprodukten. Allegear soarten ferbân en medisinen.” In tal van dorpen in de omgeving zijn inzamelpunten ingericht waar mensen goederen kunnen afgeven. Elk busje heeft een chauffeur en een bijrijder; samen zijn ze verantwoordelijk voor hun eigen rit.
Jan: “It kostet ûngefear trije as fjouwer dagen oan tarieding. Wy freegje om giften fan ús eigen famylje, freonen en bekenden.” Het gaat niet alleen om de goederen, de rit zelf kost ook geld: benzine, eten, koffie onderweg en overnachtingskosten voor de vluchtelingen en de rijders. Al met al zo’n 750 euro per rit. Jan: “Foar ús rit hienen wy genôch jild om noch allegear medyske goederen te keapjen. De romte ha wy fierder opfolle mei klean.”
Ook allerlei documenten en officiële papieren moeten in orde zijn om alles goed ter plaatse te krijgen. De Friese Rijders zijn een officiële organisatie. Dat scheelt veel gedoe en tijd aan de grens. Tjitze: “Alles wurdt neisjoen. Se wolle witte wat wy by ús ha en wêr’t wy weikomme. Ferskriklik burokratysk en de manlju ha grutte geweren.”
Eigen contacten
De Friese Rijders hebben hun eigen contacten in de regio. Dat loopt vaak via bijvoorbeeld kerken of andere instellingen. De Rijders leveren daar hun spullen af om daarna te horen waar ze vluchtelingen kunnen oppikken voor de terugreis. Jan: “Se hienen in taske yn ‘e hân mei wat persoanlike spullen en wat klean. Mear net.” De plaatselijke contacten in Polen hebben alles vooraf al geregeld.
De vluchtelingen hebben zelf aangegeven naar welk land ze willen en worden dan gekoppeld aan Nederlanders, de Friese Rijders in dit geval. “Foardat wy de flechtelingen ophelje, moatte wy al foto’s fan ús paspoart en auto opstjoere. Sa witte se seker dat it goedkomt.”
Verhalen
In de bus op de terugweg naar Nederland krijgen de mannen de verhalen van de vluchtelingen te horen, allemaal vrouwen en kinderen. Mannen tussen de 18 en 60 jaar mogen het land niet uit. Sommige kinderen spreken behoorlijk Engels en anders biedt Google Translate hulp. Tjitze: “Wy hearden bygelyks fan minsken dat se trije dagen yn ‘e trein sitten hiene yn Oekraïne. Se lieten ús foto’s sjen fan it lyk fan harren buorman dat op strjitte lei. Dat docht wol wat mei dy.”
Tjitze en zijn maat reden rustig terug naar Nederland. Ze overnachtten twee keer, zodat de vluchtelingen goed konden uitrusten en konden ontspannen. Bij terugkomst in Opsterland krijgen de chauffeurs via De Friese Rijders door waar ze de vluchtelingen naartoe moeten brengen. Eerst gaan ze naar een een gezin om even op adem te komen. Daar staat een bed klaar en kunnen ze na een lange reis een douche nemen. Ze blijven daar een dag of misschien twee dagen.
Dan zit in feite de taak van de rijders erop. “Wy hienen triennen yn ‘e eagen by it ôfskied. Dy frou fertelde ús dat har man gehandicapt is en dat hy dêrom miskien wol it lân út mei. At it kin, helje wy him op.” Nadat ze uitgerust zijn, brengt het gastgezin de vluchtelingen naar Twijzel. Daar worden de vrouwen en kinderen ingeschreven en krijgen ze een BSN (BurgerServiceNummer), waarmee ze recht hebben op een dagelijkse vergoeding. De kinderen kunnen dan ook naar school. Tjitze: “Wat wy dogge as riders is mar in lytse opoffering ast it fergelikest mei harren ellende. Dy grutte hal mei al dy minsken. Minsken dy’t gûle. Minsken dy’t ferwûne binne. Dat sil ik net gau wer ferjitte.”
Jan knikt en vult nog aan: “It moaiste is miskien wol dat wy it fertrouwen wûn ha fan sokke minsken. Wy wienen frjemden, mar wy sieten tolve oeren meielkoar yn it buske en dêrnei wienen wy freonen.” De vluchtelingen die bij Tjitze in het busje zaten hebben inmiddels onderdak gevonden in Tijnje, de passagiers van Jan wonen nu in Wijnjewoude. “Wy ha elke dei noch kontakt mei harren.”
Eerste opvang
In Ureterp doen Joke en Jakob Dijkstra uit de doeken hoe De Friese Rijders begonnen. Jakob (68): “In kammeraat fan Arnaud, ús soan, sei: ‘It giet mâl dêr. Wy moatte derhinne.” Er werd meteen actie ondernomen. Drie families kochten samen een stacaravan en plaatsten die op het erf in Frieschepalen. Daarnaast werden in een aantal dorpen in het oosten van Opsterland en in Donkerbroek verzamelpunten opgezet om goederen in te zamelen. Jakob: “Earst krigen wy allegear dekbêden, lekkens en sa, mar dêr wie net folle ferlet fan. No witte wy dat se medisinen en fersoargingsprodukten nedich ha.”
Joke en Jakob hebben ruimte in hun huis om voor de eerste opvang te zorgen. Op de tweede verdieping hebben ze een grote ruime kamer met zelfs een eigen badkamer. Een prima plek om even bij te komen van de lange reis en de ellende van de oorlog even te vergeten. Het uitzicht biedt niets anders dan groene weilanden en strakblauwe luchten. De Dijkstra’s hebben tot nog toe één gast uit Oekraïne gehad, verpleegster Anna. Ze begeleidde een jonge moeder die net bevallen was met een keizersnede. De baby is een paar weken oud. Joke (67): “Dy mem hat hjir mar krekt in oere west. Dy woe fuort- endaliks troch nei har suster dy’t yn de buert fan Rotterdam wenne.” Anna bleef wat langer bij de Dijkstra’s, drie nachten. Jakob: “Wy binne mei har nei de see ta west. Dat woe se sa graach efkes sjen.” Daarna reed ze terug met een busje van de Friese Rijders. Terug naar het oorlogsgebied. Terug waar ze nodig is.
De Friese Rijders zijn nu zestien keer naar Oekraïne, Polen of Slowakije gereden. In totaal zijn 92 vluchtelingen en zes huisdieren opgehaald. Om de dag vertrekt er weer een busje met goederen en komt een ander busje terug met vluchtelingen.
frieserijders.nl
